چطور کیسه‌های پلاستیکی جای زنبیل را گرفتند؟ / سلامتی و محیط زیست قربانیان وابستگی به ظروف یکبار مصرف
تاریخ انتشار: ۳ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۱۲۲۲۷
به گزارش خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز، وقتی مادربزرگ چادر گل‌داری سر می‌کرد، زنبیل قرمز رنگ بزرگ را برمی‌داشت و راهی می‌شد، می‌دانستیم هدف بازار است و وقتی برمی‌گشت، زنبیل قرمز را به دنبال خوراکی‌های کوچکی که برای ما خریده بود، زیر و رو می‌کردیم. آن روزها خبری از پلاستیک‌های رنگ و وارنگ نبود و بابا هم که سر راه برگشتن از کار از آن شکلات‌های شکل گل و خرس که شیرینی‌فروشی سر کوچه خودش درست می‌کرد، می‌خرید، با پاکتی کاغذی می‌آمد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
همسایه هم که نذر کرده بود اگر خدا به قول مادربزرگ، دامنش را سبز کند و صاحب فرزند شود، محرم به نیت حضرت علی اصغر و رقیه سه ساله امام حسین(ع) قیمه بپزد، با قابلمه و ظرف‌های داخل خانه غذا را پخش می‌کرد و همسایه‌ها هم ظرف خودشان را می‌آوردند؛ اصلا خیلی از وصلت‌ها سر همین ظرف دادن و گرفتن‌ها شکل گرفت. در شادی هم رسم همین بود و همسایه‌ها وقتی مهمانی بزرگی داشتند، از یک دیگر ظرف امانت می‌گرفتند و به همین بهانه دیدارها تازه می‌شد اما امروز کسب و کار پلاستیک فروش‌ها پررونق است و همسایه هم همسایه را نمی‌شناسد.
قصه از جایی خراب شد که کیسه‌های پلاستیکی آمدند و دیگر زنبیل برداشتن بی‌کلاسی بود و کسی قابلمه و ظرف نمی‌برد که از همسایه نذری بگیرد. حتی استفاده از پلاستیک و ظروف یکبار مصرف به قدری افزایش پیدا کرد که سر از مهمانی‌های خانوادگی درآورد و نه تنها صفای خریدهای با زنبیل که صمیمیت دورهمی‌های خانوادگی را هم از زندگی‌هایمان ربود.
حالا این کیسه‌ها و ظرف‌های پلاستیکی به همراهان همیشه ما تبدیل شده‌اند و در سفر، کار، خانه و تفریح از آنها استفاده می‌کنیم. انگار پلاستیک‌ها نه تنها بلای جان جنگل، دریا و حیات وحش شده‌اند بلکه از ما انسان‌های تنبل و منزوی ساخته‌اند که حتی حوصله شستن یک لیوان را ندارد و ترجیح می‌دهد، از ظروف یکبار مصرف استفاده کند.
حسن پسندیده مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور در گفت‌وگویی عنوان کرده که طبق آمار غیررسمی، میزان تولید کیسه‌های پلاستیکی در کشور بیش از ۱۷۷هزار تن در سال تخمین زده می‌شود که این رقم معادل ۴۹۰ تن در روز است. ۴۹۰ تن کیسه‌ای که که بخش زیادی از زباله می‌شود و سر از طبیعت در می‌آورد.
جهان با بحران آلودگی پلاستیک مواجه استالبته تولید پلاستیک تنها مشکل ایران نیست و یک پایگاه اینترنتی آمریکایی به نام World Population Review که به بررسی آلودگی‌های زیست محیطی ناشی از مصرف پلاستیک می‌پردازد اعلام کرده که جهان با بحران آلودگی پلاستیک مواجه است. از سال ۱۹۵۰، انسان‌ها بیش از هشت میلیارد تن پلاستیک تولید کرده‌اند که بیش از نیمی از آن مستقیماً دفن و تنها حدود ۹ درصد آن بازیافت شده است. پلاستیک می‌تواند به روش‌های مختلف، از نفوذ در خاک و آب‌های زیرزمینی گرفته تا خفه کردن یا مسمومیت مستقیم حیواناتی که ناخواسته آن را بلعیده‌اند، ویرانی آهسته اما مشخصی در محیط زیست ایجاد کند.
درصد زیادی از پلاستیک‌هایی که بازیافت، سوزانده یا دفن نمی‌شوند، در نهایت به اقیانوس‌ها می‌رسند. پلاستیک موجود در اقیانوس می‌تواند به برخی از حیوانات صدمه بزند و اغلب توسط حیوانات اشتباه گرفته می‌شود. به عنوان مثال، در سال ۲۰۱۹، نهنگی به ساحل فیلیپین آمد که مقدار زیادی پلاستیک خورده بود. کالبد شکافی نشان داد در معده این حیوان بیش از ۸۸ پوند (۴۰ کیلوگرم) زباله پلاستیکی مسدود شده است. تراژدی مشابه‌ای هم در سال ۲۰۲۱ در یونان رخ داد.
براساس اعلام این پایگاه تحقیقاتی اینترنتی ایران در میان ۲۰ کشور اول تولید کننده زباله‌های پلاستیکی قرار دارد.
پلاستیک‌ها طول عمری بیش از ۲۰۰ سال دارندمحمد درویش کارشناس محیط زیست در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز درباره آسیب‌های وارد به طبیعت در اثر مصرف بی‌رویه پلاستیک گفت: پلاستیک‌ها طول عمری بیش از ۲۰۰ سال دارند و پس از اینکه تجزیه آنها آغاز می‌شود، توسط دام و پرندگان به اشتباه خورده می‌شوند و حتی بعد از تجزیه منجر به افت کیفیت آب و خاک خواهند شد.
ذرات ریز پلاستیک در قطرات بارانوی افزود: پلاستیک‌ها از این منظر خطرناک هستند که پس از تجزیه شدن، به ذرات بسیار ریزی تبدیل می‌شوند که حتی در قطرات باران هم وجود خواهند داشت. شواهدی که از کوهستان‌های مرتفع در جهان به دست آمده نشان دهنده حضور میکروپلاست‌ها حتی در ارتفاع است. در حقیقت میکروپلاست‌ها همه جهان را تحت تاثیر قرار داده‌اند.
درویش عنوان کرد: بخش قابل توجهی از پلاستیک‌های تولید شده در جهان در نیم قرن اخیر وارد رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها شده‌اند. جریان‌های دریایی پلاستیک‌های تولید شده را به منطقه خاصی از اقیانوس اطلس انتقال داده‌اند که پهنه‌ای به بزرگی سه و نیم میلیون هکتار در اثر تجمیع این زباله‌ها به وجود آمده که ۲ برابر مساحت ایران است و از آن به عنوان قاره هفتم یا قاره کثیف نام برده می‌شود. این منطقه باعث مرگ صد هزار آبزی در سال می‌شود.
وی ادامه داد: آمارهای متفاوتی درباره مصرف و تولید زباله در ایران وجود دارد اما واقعیت این است که مصرف پلاستیک در ایران از متوسط جهانی بیشتر است. ایرانی‌ها علاوه بر مصرف روزانه پلاستیک در مراسم‌های متعدد و به ویژه در نذورات استفاده زیادی از پلاستیک دارند.
وزارت بهداشت کمر به قتل محیط زیست بستهفعال محیط زیست بیان کرد: دستورالعمل وزارت بهداشت برای رستوران‌ها مبنی بر استفاده از سفره‌های پلاستیکی و یک بار مصرف هم باعث افزایش مصرف پلاستیک شده است. این موارد دیگر در کشورهای پیشرفته جهان منسوخ شده است اما همچنان در ایران اجرا می‌شود.
درویش توضیح داد: دولت باید به تشکل‌های مردم نهاد اجازه دهد که با آزادی و استقلال بیشتر وارد این حوزه شوند. هیئت‌های مذهبی باید در این زمینه پیش قدم شوند و از مردم بخواهند که برای گرفتن غذای نذری همراه خود ظرف بیاورند. این اتفاق از قدیم در ایران می‌افتاد و مشکلی هم نبود اما امروزه بیشتر مردم به مصرف پلاستیک رو آورده‌اند.
لزوم حمایت جدی دولت از کاهش تولید پلاستیکوی افزود: دولت باید به سمت ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاری در حوزه تولید محصولات زیست تخریب‌پذیر حرکت کند و قیمت این محصولات را کاهش دهد تا مصرف آنها برای مردم به صرفه باشد. بزرگ‌ترین تولید کنندگان پلاستیک صنایع قدرتمند و ثروتمند پتروشیمی‌ها هستند که تحت نظر دولت فعالیت می‌کنند و اگر دولت بخواهد به راحتی می‌تواند شرایط را مدیریت کند. در واقع اراده ملی برای کنترل مصرف پلاستیک وجود ندارد و از این گذشته بیش از ۹۰ درصد زباله‌های ما همچنان دفن یا سوزانده می‌شوند در صورتی که بخشی از زباله‌های خشک قابل بازیافت هستند.
استفاده از پلاستیک در زمین کشاورزی و آلودگی خاکمحمد الموتی؛ دبیر شبکه‌های مردم نهاد محیط زیست هم در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی ایسکانیوز هم درباره آلودکی زمین‌های کشاورزی عنوان کرد: خاک مناطق کشت جنوب تهران بیش از ۷۰% به ذرات پلیمری آلوده است. استفاده بی‌محابا از آب و از بین بردن سفره‌های زیرزمینی خاک را آلوده کرد و در واقع مردم تهران روزانه از موادی استفاده می‌کنند که سرطان‌زا است.
او افزود: در مناطقی که دپوی زباله انجام شده است مناطق پایین دست آلوده شده‌اند و این آلودگی فقط مختص همان منطقه نیست و به سرعت انتقال پیدا می‌کند. اما مسأله فقط پسماند شهری نیست؛ مثلا طرحی که جهاد کشاورزی ارائه نمود و به جای ساخت گلخانه‌ها، در زمین‌های کشاورزی از پوشش نوارهای پلاستیکی استفاده شد، منجر به این شد که در چند سال گذشته مقدار زیادی پلاستیک در زمین‌ها باقی ماند و تمام آن مناطق به جهت اشکال در اجرا و از همه مهمتر، فساد عمده‌ای که در حوزه نظارتی وجود دارد آلوده شدند.
الموتی بیان کرد: شرط بر این بود که اگر به کشاورزی از پلاستیک نواری استفاده می‌کند پس از استفاده پلاستیک‌ها را جمع آوری کند اما این اتفاق نیفتاد؛ این پلاستیک‌ها پس از مدتی تبدیل به ذرات ریز و گرد و غبار می‌شود و به راحتی در ریه تمام جانداران نفوذ می‌کنند.
هر کدام از نهادها چه وظیفه‌ای در کاهش تولید زباله دارند؟مصرف بی‌رویه پلاستیک در کشور باعث شده تا قوانینی برای کاهش مصرف و تولید زباله وضع شود. به موجب ماده (۴) قانون مدیریت پسماندها، وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است، ترتیبی اتخاذ کند تا تولیدکنندگان کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون، طی یک برنامه پنج ساله، سالانه ۲۰ درصد از ظرفیت تولیدی خود را با کیسه‌های سازگار با محیط زیست یا زیست تخریب‌پذیر جایگزین کنند.
همچنین در اجرای ماده (۴) قانون مدیریت پسماندها، وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری وزارت کشور موظفند، در راستای کاهش تولید پسماند و محدود کردن تولید، توزیع و مصرف کیسه‌های پلاستیکی شیوه نامه‌های مربوطه را با لحاظ موارد زیر تهیه و به مورد اجرا گذارند.
- ممنوعیت توزیع رایگان کیسه‌های پلاستیکی به جز میوهفروشیها.
- ممنوعیت توزیع کیسه‌های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون
- ممنوعیت توزیع کیسه‌های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از ۶۰ میکرون در فروشگاه‌های زنجیره‌ای
- استفاده از سیاست‌های تشویقی برای استفاده مجدد مشتریان از اقلام سازگار با محیط زیست
- اختصاص امتیازاتی بر روی کارت عضویت فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای در صورت دریافت نکردن کیسه پلاستیکی
- الزام تولیدکنندگان به افزایش ضخامت کیسه‌های پلاستیکی و سایر اقلام پلاستیکی مانند دستکش و سفره یکبار مصرف به بیش از ۲۵ میکرون به منظور امکان بازیافت و استفاده مجدد
تولید انواع کیسه‌های پلاستیکی حاوی افزودنی ممنوع استهمچنین براساس آیین نامه یاد شده، به منظور کاهش تولید و انتشار میکروپلاستیک‌ها در طبیعت، تولید انواع کیسه‌های پلاستیکی حاوی افزودنی جهت شکستن زنجیره‌های پلیمری و تبدیل آن به میکروپلیمرها که نفوذپذیری بالایی به محیط زیست و بویژه آب‌های زیرزمینی دارند، ممنوع است.
وظیفه وزارت راه و شهرسازی در جمع‌آوری زبالهعلاوه بر این مدیریت اجرایی پسماندهای عادی در خارج از محدوده و حریم شهرها و روستاها موظف است با همکاری وزارت راه و شهرسازی، با ایجاد ساز و کار لازم، نسبت به جمع آوری کیسه‌های پلاستیکی رها شده در محیط و پیرامون محورهای مواصلاتی با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذیربط و مشارکت اصناف، مراکز و مجتمع‌های خدماتی و رفاهی اقدام کنند.
وزارت جهاد کشاورزی چه وظیفه‌ای دارد؟وزارت جهاد کشاورزی نیز موظف است در راستای حفاظت از خاک و محیط زیست، نسبت به اطلاع رسانی و ابلاغ ممنوعیت رهاسازی کلیه پلاستیک‌های مصرفی در اراضی زراعی و باغی به کشاورزان اقدام و بر حسن اجرای آن نظارت کند. با کسانی که قانون را اجرا نمی‌کنند هم برابر جرایم و مجازات‌های مقرردر قانون حفاظت از خاک رفتار خواهد شد.
صدا و سیما موظف به تولید برنامه آموزشیعلاوه بر این، سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران نیز موظف است طبق برنامه یکپارچه تبلیغاتی در راستای فرهنگ‌سازی و تغییر الگوی رفتاری خانوار برای کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی، نسبت به تهیه و پخش برنامه‌های آموزشی برای تشویق به تغییر رفتار داوطلبانه فروشندگان و مصرف کنندگان اقدام کند.
وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم مکلفند نسبت به اطلاع‌رسانی و آموزش اثرات مخرب محیط زیستی ناشی از مصرف یک‌باره کیسه‌های پلاستیکی و رهاسازی آنها در طبیعت اقدام و برای اصلاح الگوی مصرف از طریق تفکیک از مبدا، مصرف مجدد و تشویق به استفاده از محصولات سازگار با محیط زیست در مدارس، دانشگاه ها و مراکز آموزشی اقدام کنند.
به گزارش ایسکانیوز، با وجود اتفاقات تلخی که مصرف بی‌رویه پلاستیک برای محیط زیست ما رقم زده، مردم و نهادهای مسئول باید عزم جدی برای کاهش مصرف پلاستیک داشته باشند و متخلفانی که قانون را رعایت نمی‌کنند مجازات شوند اما آنچه در عمل می‌بینیم، بی‌توجهی به قانون و افزایش تولید زباله است که اگر امروز فکری برای آن نکنیم، نه تنها محیط زیست بلکه سلامتی خود را هم قربانی وابستگی به پلاستیک‌ها خواهیم کرد.
انتهای پیام/
منبع: ایسکانیوز
کلیدواژه: سازمان محیط زیست کشور کیسه های پلاستیکی مدیریت پسماند مصرف پلاستیک تولید زباله یک بار مصرف کاهش تولید پلاستیک ها کاهش مصرف محیط زیست زباله ها شده اند کیسه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iscanews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسکانیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۱۲۲۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پاکسازی ساحل رودخانه کارون از پسماندها پلاستیکی
به دنبال فراخوان اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان، اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اهواز و انجمن‌های محیط زیستی مبنی بر پاکسازی ساحلی رودخانه کارون و دعوت از عموم شهروندان اهوازی جهت مشارکت در این برنامه تعدادی از فعالان و دوستداران طبیعت نسبت به پاکسازی محیط اقدام نمودند.
صغری رستمی رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان اهواز در ابتدای این مراسم ضمن تقدیر از حضور داوطلبانه دوستداران محیط زیست در این برنامه گفت: اجرای این گونه برنامه‌ها در راستای فرهنگ سازی برای توجه به مقوله پسماند و جلوگیری از آلودگی‌های محیط زیست است و خواستار مشارکت همه اقشار جامعه در این گونه حرکت‌های زیست محیطی شد.
وی افزود: امروزه یکی از مهمترین معضلات در بخش پسماند در استان، کشور و حتی جهان، پلاستیک است که باید برای کاهش آن و جایگزین با موادی که سریعتر تجزیه و آسیب کمتری به محیط زیست بزنند، اقدام کنیم.
رستمی ادامه داد: باید به کودکان یاد داد که ما نه تنها زباله‌ها را در طبیعت رها نمی‌کنیم، بلکه زباله‌های رها شده را هم جمع آوری می‌نماییم تا طبیعت زیبایمان را از وجود ناپاکی‌ها پاکسازی نماییم.
این مراسم از کوچکترین فعال محیط زیست نیز با اهدای لوح تقدیر قدردانی شد.
باشگاه خبرنگاران جوان خوزستان اهواز
حمله به نمازگزاران در گذره هرات افغانستان/ ۶ نفر شهید شدند